лек ярҙамында, тәржемәсенән башҡа эш итеүҙе яҡшыраҡ күрә. Ҡыҙыл һәм зәңгәр ҡәләм — газета өҫтөндә эшләгәндә* кәрәк. Ул политик хәл тураһындағы тезистәрен (съезға), Со- веттәр съезында һуғыш хаҡында һөйләгән телмәрен, «3—4 баһаға ҡарата VII» мәҡәләһен, Рейнштейн мәҡәләһен һора ған — партиялағы һуңғы хәлдәргә күҙәтеү яһарға йыйына,, күрәһең. Кем өсөн? Үҙәк Комитеттең Сит ил бюроһыналыр, моғайын. Шифр һәм шартлы открыткалар хатлашыу өсөн кәрәк.
Партиялағы иштәштәр, уның менән, Надежда Константи новна менән, бәйләнеш тотоуҙа открыткалар мөһим ысул ине. Әйтәйек, роза сәскәләре төшөрөлгән открытка килә икән, был инде уның эргәһенә ашығыс рәүештә курьер ебәрергә кәрәклек те аңлата, ә ниндәй ҙә булһа мәхлүҡ һарыҡтар төшөрөлгән открытка ебәрһә, был йәшәгән урынымды үҙгәрттем, яңы адресте химик ҡара менән яҙылған киләһе хатта эҙләргә кә рәк тигән һүҙ була.
Владимир Ильич икмәк тә һораған. Надежда Константи новна төрмәгә «ҡара һауыты» яһар өсөн йомшаҡ икмәк һәм китап юлдары араһына партияның беренсе программаһын яҙыр өсөн һөт илткән күптәнге замандарҙы хәтеренә төшөрҙө. Ә хәҙер уға икмәк ашарға кәрәк. Петроградта икмәк мәсьәлә һе насар, Финляндияла ла арыу түгелдер, моғайын. Шуға күрә Владимир Ильич үҙе йәшәйәсәк йорттағы кешеләргә ауырлыҡ һалырға теләмәй, «уға сохари киптерергә тура ки лер», — тип уйлай Надежда Константиновна. Тик бына эш ләпәгә ҡуйырға ҡара таҫма ни өсөн кәрәк булды икән? Хәҙер эшләпәгә ҡара таҫма түгел, һоро, көрән таҫма ҡуялар ҙабаһа.
— Эшләпә өсөн ҡара таҫма ниңә кәрәк булды икән уға* һеҙ белмәйһегеҙме?
— Белмәйем шул, был хаҡта ул миңә бер нәмә лә өндәш мәне.
Надежда Константиновна яурынын һикертеп ҡуйҙы лаг берәй нәмә онотолоп ҡалмаһын тип, яҙыуҙы ҡайтанан уҡый башланы.
Люли ҡағыҙ биттәрен китап эсенә йәшерҙе.
— Суйын шикелле ауырайҙы был китап, — тине ул, уны ҡулында үлсәп ҡарап.
— Ә һеҙ уны сумкағыҙға һалығыҙ, уҡымағыҙ, юғиһә йәнә берәй бәндә ҡыҙыҡһыныр ҙа китабығыҙҙы күрһәтегеҙ әле, тип бәйләнер. Вагонда онотолоп ҡалһа ла йәл булмаҫлыҡ икенсе берәй китап уҡығыҙ.
— Китап ҡулымда булмаһа, минең күңелем тыныслыҡ тапмаҫ.
84
Партиялағы иштәштәр, уның менән, Надежда Константи новна менән, бәйләнеш тотоуҙа открыткалар мөһим ысул ине. Әйтәйек, роза сәскәләре төшөрөлгән открытка килә икән, был инде уның эргәһенә ашығыс рәүештә курьер ебәрергә кәрәклек те аңлата, ә ниндәй ҙә булһа мәхлүҡ һарыҡтар төшөрөлгән открытка ебәрһә, был йәшәгән урынымды үҙгәрттем, яңы адресте химик ҡара менән яҙылған киләһе хатта эҙләргә кә рәк тигән һүҙ була.
Владимир Ильич икмәк тә һораған. Надежда Константи новна төрмәгә «ҡара һауыты» яһар өсөн йомшаҡ икмәк һәм китап юлдары араһына партияның беренсе программаһын яҙыр өсөн һөт илткән күптәнге замандарҙы хәтеренә төшөрҙө. Ә хәҙер уға икмәк ашарға кәрәк. Петроградта икмәк мәсьәлә һе насар, Финляндияла ла арыу түгелдер, моғайын. Шуға күрә Владимир Ильич үҙе йәшәйәсәк йорттағы кешеләргә ауырлыҡ һалырға теләмәй, «уға сохари киптерергә тура ки лер», — тип уйлай Надежда Константиновна. Тик бына эш ләпәгә ҡуйырға ҡара таҫма ни өсөн кәрәк булды икән? Хәҙер эшләпәгә ҡара таҫма түгел, һоро, көрән таҫма ҡуялар ҙабаһа.
— Эшләпә өсөн ҡара таҫма ниңә кәрәк булды икән уға* һеҙ белмәйһегеҙме?
— Белмәйем шул, был хаҡта ул миңә бер нәмә лә өндәш мәне.
Надежда Константиновна яурынын һикертеп ҡуйҙы лаг берәй нәмә онотолоп ҡалмаһын тип, яҙыуҙы ҡайтанан уҡый башланы.
Люли ҡағыҙ биттәрен китап эсенә йәшерҙе.
— Суйын шикелле ауырайҙы был китап, — тине ул, уны ҡулында үлсәп ҡарап.
— Ә һеҙ уны сумкағыҙға һалығыҙ, уҡымағыҙ, юғиһә йәнә берәй бәндә ҡыҙыҡһыныр ҙа китабығыҙҙы күрһәтегеҙ әле, тип бәйләнер. Вагонда онотолоп ҡалһа ла йәл булмаҫлыҡ икенсе берәй китап уҡығыҙ.
— Китап ҡулымда булмаһа, минең күңелем тыныслыҡ тапмаҫ.
84
