ултырт әле, мотлаҡ үҫеп китер». «Ниндәй кеше ул! — тиҙәр ине эшселәр уның хаҡында. — Кәр төрлө политик фе- ҡерҙәрҙе ғүмерең буйына ла төшөнә алмаҫтай булаһың, ә ул дөрөҫлөктө усыңа һала ла бирә». Ҡатмарлы мәсьәләләрҙе хәл итә алмайынса ҡаңғырған саҡта көрәштәш дуҫтары: «Быны бары Ильич кенә хәл итә ала», — ти торғайнылар.
Күп кеше ҡатнашҡан митингеләрҙә сығыш яһағанда ҡу лын алға табан һелтәү Ильичкә хас сифат түгел ине, уның ҡул хәрәкәте һәр саҡ үҙенә, йөрәгенә табан юнәлә торғайны.
...Миләш ағасы төбөндә, һүнгән усаҡ эргәһендә, Шотман, Рахья һәм Емельянов ултыра^ Улар тәмәке тарталар.
Владимир Ильич ҡыуыштан башын сығарып ҡараны ла, ҡулы менән ишара яһап, Шотманды үҙ янына саҡырҙы, уны өйәртеп эскә инеп китте.
— Дәүләт һәм революция тураһындағы яңы хеҙмәткә ҡа рата минең билдәләрем яҙылған дәфтәр был, Александр Ва сильевич. Бик кәрәкле, бик мөһим хеҙмәт. Мин яңы урынға урынлашҡансы, һеҙ уны үҙегеҙҙә һаҡлап тотоғоҙ. Әгәр ҙә мәгәр эләгә-нитә ҡалһаҡ — һеҙ мине белмәмеш кеше булығыҙ, бер ниндәй ваҡиғаға ла ҡатнашмағыҙ. Һеҙҙең бурыс — дәфтәр ҙе һаҡлау. Ә инде мине үлтерә-нитә ҡалһалар...
Шотман ризаһыҙлыҡ белдереп ҡулын күтәрҙе.
— Эйе, эйе, барыһы ла булыуы мөмкин. Ул саҡта был дәфтәрҙе Үҙәк Комитеткә тапшырығыҙ. Ҡайһылай ғына ҡыйын булһа ла, дәфтәрҙе һаҡлағыҙ, унда бик күп мөһим яҙ малар бар. Башҡа ҡағыҙҙарҙы мин Сашаға бирҙем, уларҙы ул һарайға йәшерәсәк. Ул ҡағыҙҙарҙы алырға Үҙәк Комитеттән берәй иптәште ебәрәсәктәр. Кеҫәгеҙҙә һеҙҙе уңайһыҙ хәлгә ҡалдырырҙай ҡағыҙ-фәлән юҡмы? Ҡоралығыҙ юҡмы?
— Юҡ, — тип яуап ҡайтарҙы Шотман.
— Тағы бер мәртәбә кеҫәләрегеҙҙе ҡарап сығығыҙ, — тип кәңәш бирҙе Владимир Ильич. — Көтмәгәндә дәфтәр менән юнкерҙәр ҡулына эләкһәгеҙ, ни эшләрһегеҙ?
Шотман уйға ҡалды. Эйе, юнкерҙәр ҡулына эләгеү — уйын түгел. Дворян балалары, юнкерҙәрҙең хәрби училищеһендә тәрбиәләнеүселәр эшселәр ойошмаларына ҡаршы, болыневик- тәр партияһына ҡаршы булған заговорҙа контрреволюцион Ваҡытлы хөкүмәттең ышаныслы таянысына әйләнде. Юнкер ҙәр шымсылар хеҙмәтен дә, полиция погромщиктәре бурысын да үтәй. Ленинде эҙләп табырға һәм уны юҡ итергә тип улар Евангелие китабына табынып, «офицер намыҫы» менән ант иттеләр.
— Мин был дәфтәрҙә Плехановтың һуңғы өгөт-нәсихәттә ре яҙылған тип әйтермен, улар ҡарап та тормаясаҡтар һәм 9
Күп кеше ҡатнашҡан митингеләрҙә сығыш яһағанда ҡу лын алға табан һелтәү Ильичкә хас сифат түгел ине, уның ҡул хәрәкәте һәр саҡ үҙенә, йөрәгенә табан юнәлә торғайны.
...Миләш ағасы төбөндә, һүнгән усаҡ эргәһендә, Шотман, Рахья һәм Емельянов ултыра^ Улар тәмәке тарталар.
Владимир Ильич ҡыуыштан башын сығарып ҡараны ла, ҡулы менән ишара яһап, Шотманды үҙ янына саҡырҙы, уны өйәртеп эскә инеп китте.
— Дәүләт һәм революция тураһындағы яңы хеҙмәткә ҡа рата минең билдәләрем яҙылған дәфтәр был, Александр Ва сильевич. Бик кәрәкле, бик мөһим хеҙмәт. Мин яңы урынға урынлашҡансы, һеҙ уны үҙегеҙҙә һаҡлап тотоғоҙ. Әгәр ҙә мәгәр эләгә-нитә ҡалһаҡ — һеҙ мине белмәмеш кеше булығыҙ, бер ниндәй ваҡиғаға ла ҡатнашмағыҙ. Һеҙҙең бурыс — дәфтәр ҙе һаҡлау. Ә инде мине үлтерә-нитә ҡалһалар...
Шотман ризаһыҙлыҡ белдереп ҡулын күтәрҙе.
— Эйе, эйе, барыһы ла булыуы мөмкин. Ул саҡта был дәфтәрҙе Үҙәк Комитеткә тапшырығыҙ. Ҡайһылай ғына ҡыйын булһа ла, дәфтәрҙе һаҡлағыҙ, унда бик күп мөһим яҙ малар бар. Башҡа ҡағыҙҙарҙы мин Сашаға бирҙем, уларҙы ул һарайға йәшерәсәк. Ул ҡағыҙҙарҙы алырға Үҙәк Комитеттән берәй иптәште ебәрәсәктәр. Кеҫәгеҙҙә һеҙҙе уңайһыҙ хәлгә ҡалдырырҙай ҡағыҙ-фәлән юҡмы? Ҡоралығыҙ юҡмы?
— Юҡ, — тип яуап ҡайтарҙы Шотман.
— Тағы бер мәртәбә кеҫәләрегеҙҙе ҡарап сығығыҙ, — тип кәңәш бирҙе Владимир Ильич. — Көтмәгәндә дәфтәр менән юнкерҙәр ҡулына эләкһәгеҙ, ни эшләрһегеҙ?
Шотман уйға ҡалды. Эйе, юнкерҙәр ҡулына эләгеү — уйын түгел. Дворян балалары, юнкерҙәрҙең хәрби училищеһендә тәрбиәләнеүселәр эшселәр ойошмаларына ҡаршы, болыневик- тәр партияһына ҡаршы булған заговорҙа контрреволюцион Ваҡытлы хөкүмәттең ышаныслы таянысына әйләнде. Юнкер ҙәр шымсылар хеҙмәтен дә, полиция погромщиктәре бурысын да үтәй. Ленинде эҙләп табырға һәм уны юҡ итергә тип улар Евангелие китабына табынып, «офицер намыҫы» менән ант иттеләр.
— Мин был дәфтәрҙә Плехановтың һуңғы өгөт-нәсихәттә ре яҙылған тип әйтермен, улар ҡарап та тормаясаҡтар һәм 9
