ла буш булған һалдаттар, йортһоҙ-ерһеҙ ҡасаҡтар килеп тул ды. Буфет хужалары ла әленән-әле зыян күрҙе, шул арҡала станция буфеттәреидә лә кассирҙәр күренә башланы.
Бына әле лә бер ҡыҙ өр-яңы касса аппаратының тотҡаһын тырышып-тырышып әйләндерә. Ьалдаттар икмәк алып, коте локтарына кофе һалдыралар ҙа шунда уҡ сырайҙарын һытып кофе эсеп ебәрәләр, ә үҙҙәре һыуһындары ҡанғансы сәй эсеү хаҡында хыялланалар.
Кәүҙәһенә һылашып ҡына торған мундир кейгән йәш штабс-капитан халыҡты йырып буфеткә табан ынтылды.
— Эй һин, ҡорсаңғы, ҡабаланып ҡайҙа бараһың? Сиратҡа баҫ! — тип екеренеүҙәре ишетелде һалдаттарҙың.
Офицер, халыҡты йырып, алға барыуын ғына белде.
Осло терһәге менән офицерҙең ҡабырғаһына төртөп: — Ьаңғырауландыңмы әллә, һиңә әйтәләр бит? — тине оло йәштәрҙәге һаҡаллы һалдат.
Офицер мыҫҡыллы йылмайҙы ла һаман алға ынтылды.
— Ана фин побы сиратҡа баҫҡан, бер ҙә алға үтмәй, ә һин ҡайҙа тығылаһың?
Калдаттар офицерҙе уратып алдылар. Ул ағарынып, ҡоба раһы осоп: «Туғандар, зинһар, үткәреп ебәрегеҙ инде, туған дар», — тип мығырҙай-мығырҙай ишек яғына ыңғайланы. Ьалдаттар, белмәмеш булған булып, офицергә терһәктәре ме нән төрткөләнеләр, шунан һуң ул һалдаттар ҡыҫымында асыҡ ишектән перронға атылып килеп сыҡты.
Ошо юҡ ҡына инцидент һалдаттарҙы ярһытып ебәрҙе. Уларҙың асыуҙары йөҙҙәренә үк бәреп сыҡты. Ьүгенеүҙәр ишетелеп ҡалды. Ставканы, батшаның союзниктәр менән тө ҙөгән йәшерен договорҙарын бойомға ашырыуҙы дауам итеүсе «баш өгөтләүсе» Керенскийҙе һалдаттар ҡан дошман итеп һанай; һуғышҡа ҡаршы булған, тыуған йортон, ерен-һыуын һағынған һалдат нәфрәте ифрат ҡурҡыныс ине.
Владимир Ильич һалдаттар араһында быға саҡлы хәрби хеҙмәткә алынмайынса кисектерелеп, күптән түгел генә ар мияға алынған эшселәр барлығын да шәйләп алды. Үҙҙәре нең «строевой булмаған» ҡиәфәттәре, йор һүҙҙәре, бойондороҡ һоҙлоҡтары, үҙҙәрен тыңларға мәжбүр итеүҙәре һәм аңлата белеүҙәре менән улар башҡаларҙан айырылып торалар. Улар ҙың береһе — ҡара фуражкаһын эшселәр кепкаһы кеүегерәк итеп ҡырын һалып кейгәне — кеҫәһенән ныҡ ҡына таушалған «Рабочий путь» газетаһын килтереп сығарҙы.
— Иптәштәр, тел сарлау етер, бына һеҙ Лениндең нимә яҙғанын тыңлағыҙ.
120
Бына әле лә бер ҡыҙ өр-яңы касса аппаратының тотҡаһын тырышып-тырышып әйләндерә. Ьалдаттар икмәк алып, коте локтарына кофе һалдыралар ҙа шунда уҡ сырайҙарын һытып кофе эсеп ебәрәләр, ә үҙҙәре һыуһындары ҡанғансы сәй эсеү хаҡында хыялланалар.
Кәүҙәһенә һылашып ҡына торған мундир кейгән йәш штабс-капитан халыҡты йырып буфеткә табан ынтылды.
— Эй һин, ҡорсаңғы, ҡабаланып ҡайҙа бараһың? Сиратҡа баҫ! — тип екеренеүҙәре ишетелде һалдаттарҙың.
Офицер, халыҡты йырып, алға барыуын ғына белде.
Осло терһәге менән офицерҙең ҡабырғаһына төртөп: — Ьаңғырауландыңмы әллә, һиңә әйтәләр бит? — тине оло йәштәрҙәге һаҡаллы һалдат.
Офицер мыҫҡыллы йылмайҙы ла һаман алға ынтылды.
— Ана фин побы сиратҡа баҫҡан, бер ҙә алға үтмәй, ә һин ҡайҙа тығылаһың?
Калдаттар офицерҙе уратып алдылар. Ул ағарынып, ҡоба раһы осоп: «Туғандар, зинһар, үткәреп ебәрегеҙ инде, туған дар», — тип мығырҙай-мығырҙай ишек яғына ыңғайланы. Ьалдаттар, белмәмеш булған булып, офицергә терһәктәре ме нән төрткөләнеләр, шунан һуң ул һалдаттар ҡыҫымында асыҡ ишектән перронға атылып килеп сыҡты.
Ошо юҡ ҡына инцидент һалдаттарҙы ярһытып ебәрҙе. Уларҙың асыуҙары йөҙҙәренә үк бәреп сыҡты. Ьүгенеүҙәр ишетелеп ҡалды. Ставканы, батшаның союзниктәр менән тө ҙөгән йәшерен договорҙарын бойомға ашырыуҙы дауам итеүсе «баш өгөтләүсе» Керенскийҙе һалдаттар ҡан дошман итеп һанай; һуғышҡа ҡаршы булған, тыуған йортон, ерен-һыуын һағынған һалдат нәфрәте ифрат ҡурҡыныс ине.
Владимир Ильич һалдаттар араһында быға саҡлы хәрби хеҙмәткә алынмайынса кисектерелеп, күптән түгел генә ар мияға алынған эшселәр барлығын да шәйләп алды. Үҙҙәре нең «строевой булмаған» ҡиәфәттәре, йор һүҙҙәре, бойондороҡ һоҙлоҡтары, үҙҙәрен тыңларға мәжбүр итеүҙәре һәм аңлата белеүҙәре менән улар башҡаларҙан айырылып торалар. Улар ҙың береһе — ҡара фуражкаһын эшселәр кепкаһы кеүегерәк итеп ҡырын һалып кейгәне — кеҫәһенән ныҡ ҡына таушалған «Рабочий путь» газетаһын килтереп сығарҙы.
— Иптәштәр, тел сарлау етер, бына һеҙ Лениндең нимә яҙғанын тыңлағыҙ.
120
