димселәрҙең тырышлығын дипломатик эшмәкәрлек, тип таны мағанда, әлбиттә.
Бына ниҙәрҙе хәтерләй башҡорт-рус бәйләнештәре һәм хеҙ мәттәшлектәре тарихының инеше. Шуға күрә тарихи Башҡорт остан менән Мәскәү дәүләте берләшеүенең 450 йыллығын бил дәләгәндә, башҡорт менән рус халыҡтары дуҫлығының, хатга ки уларҙың туғанлашыуының, 1000 йыллығын да байрам итергә лә хаҡлы булғанбыҙ. Хәйер, шул бөйөк төшөнсәләргә оло хөрмә тебеҙ йөҙөнән, халҡыбыҙҙың «һуң булһа ла, уң булһын!» тигән тәрән аҡыллы һүҙен тотоп, был изге ниәтле башланғысты хуп күреп, ифрат та ҙур ихласлыҡ менән: «Амин!» — тип әйткән мәленә төкмә-төк тап килеренә иманым камил.
РУСТЫҢ ТАРҠАУ УДЕЛ КЕНӘЗЛЕКТӘРЕНӘ БАШҠОРТТАРҘЫҢ, ҮҘ-АРА БАРЫМТАЛАШЫП, ҠАРЫМТАЛАШЫУҘАН АРЫНЫРҒА ҺӘМ ТУПЛАНЫРҒА ФОРСАТ БИРГӘНЕ Рус менән башҡорттоң, борондан таныш, борондан белеш һәм «ызнакум», кәрәк икән, «яуҙа — яуҙаш» булып, ҡатнашып, хужалыҡта ғына түгел, ғаилә ҡорғанда ла, алыш-биреш итеп йәшәүенә шул да дәлил. Лаврентий йылъяҙмаһында башҡорт халҡының тарихы өсөн уғата ҡиммәтле шундай бер мәғлүмәт теркәлгән: монголдың ябырылып килгән яуын башҡорттар менән болғарҙар ун дүрт йыл буйына Урал аша үткәрмәй. Рус йылъяҙмасыһы ошо хаҡта хәбәрҙар булғас, үҙ-ара ыҙғышып, тырым-тырағай йәшәп ятҡан удел кенәзлектәргә лә был хәл күптән мәғлүм булған, әлбиттә. Икенсе төрлө итеп әйткәндә, башҡорт менән болғар яугирҙарының донъя яулар ташҡын булып килгән яуҙы ун дүрт йыл буйы тотоп тороуы: Рус туған, күрше, Һеҙгә мәғлүм яу эше.
Ябырылып яу килә, Барьш да тапай, иҙә.
Ағай-эне талашыр, Атҡа менһә, ярашыр.
Атҡа менер етте саҡ, Ниәтегеҙ булһа хаҡ, Ыҙғыш-талашты ташлаң, Тупҡа туплана башлаң. һәр яҡтан абай булың, Яуға ҡаршы яу булың, Таш ҡойма булып тороң — Булмаһын тиһәң торон, 7
Бына ниҙәрҙе хәтерләй башҡорт-рус бәйләнештәре һәм хеҙ мәттәшлектәре тарихының инеше. Шуға күрә тарихи Башҡорт остан менән Мәскәү дәүләте берләшеүенең 450 йыллығын бил дәләгәндә, башҡорт менән рус халыҡтары дуҫлығының, хатга ки уларҙың туғанлашыуының, 1000 йыллығын да байрам итергә лә хаҡлы булғанбыҙ. Хәйер, шул бөйөк төшөнсәләргә оло хөрмә тебеҙ йөҙөнән, халҡыбыҙҙың «һуң булһа ла, уң булһын!» тигән тәрән аҡыллы һүҙен тотоп, был изге ниәтле башланғысты хуп күреп, ифрат та ҙур ихласлыҡ менән: «Амин!» — тип әйткән мәленә төкмә-төк тап килеренә иманым камил.
РУСТЫҢ ТАРҠАУ УДЕЛ КЕНӘЗЛЕКТӘРЕНӘ БАШҠОРТТАРҘЫҢ, ҮҘ-АРА БАРЫМТАЛАШЫП, ҠАРЫМТАЛАШЫУҘАН АРЫНЫРҒА ҺӘМ ТУПЛАНЫРҒА ФОРСАТ БИРГӘНЕ Рус менән башҡорттоң, борондан таныш, борондан белеш һәм «ызнакум», кәрәк икән, «яуҙа — яуҙаш» булып, ҡатнашып, хужалыҡта ғына түгел, ғаилә ҡорғанда ла, алыш-биреш итеп йәшәүенә шул да дәлил. Лаврентий йылъяҙмаһында башҡорт халҡының тарихы өсөн уғата ҡиммәтле шундай бер мәғлүмәт теркәлгән: монголдың ябырылып килгән яуын башҡорттар менән болғарҙар ун дүрт йыл буйына Урал аша үткәрмәй. Рус йылъяҙмасыһы ошо хаҡта хәбәрҙар булғас, үҙ-ара ыҙғышып, тырым-тырағай йәшәп ятҡан удел кенәзлектәргә лә был хәл күптән мәғлүм булған, әлбиттә. Икенсе төрлө итеп әйткәндә, башҡорт менән болғар яугирҙарының донъя яулар ташҡын булып килгән яуҙы ун дүрт йыл буйы тотоп тороуы: Рус туған, күрше, Һеҙгә мәғлүм яу эше.
Ябырылып яу килә, Барьш да тапай, иҙә.
Ағай-эне талашыр, Атҡа менһә, ярашыр.
Атҡа менер етте саҡ, Ниәтегеҙ булһа хаҡ, Ыҙғыш-талашты ташлаң, Тупҡа туплана башлаң. һәр яҡтан абай булың, Яуға ҡаршы яу булың, Таш ҡойма булып тороң — Булмаһын тиһәң торон, 7
