Сөләймәнов Ә.М. Яуҙаштар һәм дандаштар - 2022. Страница 48.

тип, йырға һалып әйтелгән тағы бер инанысты күҙ уңында тото- уын тойомларға була.

Яуға китеүсене оҙатҡанда, илауҙы тыйыу мотивы «һары ла сәс» йырында шәхес-ара мөнәсәбәт юҫығына күсерелеп, бөтөн­ ләй икенсе төрлө интерпретациялана: Шишмә юлҡайына ҡаршы сығып, Әйтер һүҙең булһа, әйтеп ҡал.

Мин киткәнгә, йәнем, ай, буҫыҡма, Дошман янһын, килеп, үбеп ҡал!

Шулай итеп, оҙатҡанда илауҙы тыйыу мотивы икенсе төрлө интерпретациялауҙың асылы — берәүҙең илауы уның дошман­ дары өсөн ҡыуаныс булыуы ихтимал тип белеүгә ҡайтып ҡала.

Лирик геройҙың шишмә юлында осрашырға тәҡдим итеүе үк был йырҙың әле йәрәшеп өлгөрмәгән, бер-береһен өҙөлөп ярат­ ҡан ике йәш йөрәк һәм уларҙың бәхетенә арҡыры төшөргә маташыусыларҙы күҙалларға форсат бирә.

Оҙатыусыларға йәш түгеүҙе тыйыу, сабырлыҡ һаҡлау йола­ һын тоторға өндәһәләр ҙә, үҙҙәренә килгәндә иһә, донъя хәлен белеп булмай, тип әйткән һүҙҙәренең изге теләк булыу менән сикләнмәйенсә, иҫтәлек һәм васыят мәғәнәһен алыу ихтималын да төшөндөрә яуға китеүселәр: Йырҙар яҙҙым Урал ҡаяһына, Иҫтәлектәр булып ҡалһын тип, Яуға китеп, иҫән ҡайталмаһам, Урал тауы иҫкә алһын тип.

«Эскадрон» йырының лирик геройы әйтә был һүҙҙәрҙе. Ырып, ҡая-ташҡа тарих, иҫтәлек, хатта ҡарғыш яҙыу — борондан килгән йола. Урхон-Инәсай (Орхон-Енисей) руник яҙмалары шу­ ның классик өлгөһө иҫәпләнә. «Илсе Ғайса» йырында: «Һау-сәлә- мәт ҡайтһам Тыуған илгә, Тарих яҙыр инем ташына», «Тәфтиләү» йырында; «Ташҡайҙарға соҡоп, яҙҙым ҡарғыш, Ейәндәрем уҡыр бер саҡта», «Рус-француз һуғышы бәйете»ндә: Мендем тауҙың башына, Атым яҙҙым ташына1 — 1 БХИ: Бәйеттәр. — 52-се б.

49
Закрыть