тым. Савельич бер нисә тапҡыр: «Я алла! Бер нәмә лә ашарға теләмәй! Бала ауырып китһә барыня ни әй тер?»— тип зарланды.
Икенсе көндө иртә менән кейенә генә башлағайным,, ишек асылып китте лә минең эргәгә урта буйлы, бик шыҡһыҙ, ҡара һөрөнкө йөҙлө, әммә ғәҙәттән тыш тере мек бер йәш офицер килеп инде. «Церемонияһыҙ ғынй һеҙҙең менән танышырға килгәнем өсөн мине ғәфү итегеҙ,— тине ул миңә французса.— һеҙҙең килгәне геҙҙе кисә ишеттем; ахыр килеп бер кеше йөҙөн күреү теләге мине шул тиклем биләп алды, мин килмәй тү ҙә алманым. Бында бер аҙ ваҡыт йәшәгәс, һеҙ быны аңларһығыҙ». Мин уның кеше үлтергән өсөн гвардия нан ебәрелгән офицер икәнен төшөнөп алдым. Беҙ шунда уҡ таныштыҡ. Швабрин аҡылһыҙ кеше түгел ине. Ул үткер телле һәм бик мауыҡтырғыс итеп һөй ләшә. Ул миңә коменданттың семьяһын, был семья аралаша торған кешеләрҙе, һәм яҙмыш мине алып килгән был яҡты бик ҙур шаянлыҡ менән тасуирләне. Мин ихлас күңелдән көлдөм. Шул саҡта бер кеше ки леп инде. Ул коменданттың алғы бүлмәһендә кейем ямап.ултырған әлеге инвалид ине. Инвалид Василиса Егоровна исеменән мине уларға төшкө ашҡа саҡырҙы. Швабрин дә минең менән бергә барырға булды.
Комендант өйөнә етеп килгәндә, беҙ кескәй бер майҙанда оҙон толомло һәм өс мөйөшлө эшләпәләр кейгән егермеләп ҡарт инвалидте күрҙек. Улар сафҡа теҙелеп баҫып торалар. Комендант улар алдында ба ҫып тора; уның өҫтөндә ҡытай халаты, башында — ҡалпаҡ. Беҙҙе күреп, ул яныбыҙға килде, миңә бер нисә яғымлы һүҙ әйтте лә тағы команда бирә башла ны. Инвалидтәрҙең өйрәнеүен ҡарап тороу өсөн беҙ туҡтамаҡсы булғайныҡ; ләкин комендант беҙҙең Ва силиса Егоровна эргәһенә барыуыбыҙҙы үтенеп, беҙ ҙең арттан уҡ өйөнә ҡайтырға вәғәҙә бирҙе. «Ә бын да,— тине ул шуға өҫтәп,— һеҙ ҡарап торорлоҡ бер ни ҙ;ә юҡ».
Василиса Егоровна беҙҙе, үҙ итеп, асыҡ йөҙ менән ҡаршыланы, һәм минең менән ғүмер буйы таныш ке ше һымаҡ мөғәмәлә итте. Инвалид менән Палашка табын әҙерләнеләр. «Нәмә һуң был, минең Иван Куз- 28
Икенсе көндө иртә менән кейенә генә башлағайным,, ишек асылып китте лә минең эргәгә урта буйлы, бик шыҡһыҙ, ҡара һөрөнкө йөҙлө, әммә ғәҙәттән тыш тере мек бер йәш офицер килеп инде. «Церемонияһыҙ ғынй һеҙҙең менән танышырға килгәнем өсөн мине ғәфү итегеҙ,— тине ул миңә французса.— һеҙҙең килгәне геҙҙе кисә ишеттем; ахыр килеп бер кеше йөҙөн күреү теләге мине шул тиклем биләп алды, мин килмәй тү ҙә алманым. Бында бер аҙ ваҡыт йәшәгәс, һеҙ быны аңларһығыҙ». Мин уның кеше үлтергән өсөн гвардия нан ебәрелгән офицер икәнен төшөнөп алдым. Беҙ шунда уҡ таныштыҡ. Швабрин аҡылһыҙ кеше түгел ине. Ул үткер телле һәм бик мауыҡтырғыс итеп һөй ләшә. Ул миңә коменданттың семьяһын, был семья аралаша торған кешеләрҙе, һәм яҙмыш мине алып килгән был яҡты бик ҙур шаянлыҡ менән тасуирләне. Мин ихлас күңелдән көлдөм. Шул саҡта бер кеше ки леп инде. Ул коменданттың алғы бүлмәһендә кейем ямап.ултырған әлеге инвалид ине. Инвалид Василиса Егоровна исеменән мине уларға төшкө ашҡа саҡырҙы. Швабрин дә минең менән бергә барырға булды.
Комендант өйөнә етеп килгәндә, беҙ кескәй бер майҙанда оҙон толомло һәм өс мөйөшлө эшләпәләр кейгән егермеләп ҡарт инвалидте күрҙек. Улар сафҡа теҙелеп баҫып торалар. Комендант улар алдында ба ҫып тора; уның өҫтөндә ҡытай халаты, башында — ҡалпаҡ. Беҙҙе күреп, ул яныбыҙға килде, миңә бер нисә яғымлы һүҙ әйтте лә тағы команда бирә башла ны. Инвалидтәрҙең өйрәнеүен ҡарап тороу өсөн беҙ туҡтамаҡсы булғайныҡ; ләкин комендант беҙҙең Ва силиса Егоровна эргәһенә барыуыбыҙҙы үтенеп, беҙ ҙең арттан уҡ өйөнә ҡайтырға вәғәҙә бирҙе. «Ә бын да,— тине ул шуға өҫтәп,— һеҙ ҡарап торорлоҡ бер ни ҙ;ә юҡ».
Василиса Егоровна беҙҙе, үҙ итеп, асыҡ йөҙ менән ҡаршыланы, һәм минең менән ғүмер буйы таныш ке ше һымаҡ мөғәмәлә итте. Инвалид менән Палашка табын әҙерләнеләр. «Нәмә һуң был, минең Иван Куз- 28
