ҡыҙ, ундай-бындайҙы белмәҫ, һатып ебәрһәң дә һис бер даулашыусы юҡ. Әлбиттә, һатырға кәрәк!
Шулай итеп, Лотфулла Ҡазанда ҡыҙ алыусыны барып тапты. Ҡыҙ менән сауҙа итеүсе был кешеләр ҡыҙҙы күрергә теләнеләр. Әгәр күңел дәренә оҡшаһа, йөҙ утыҙ һумға алмаҡсы булдылар. Лотфулла, тиҙ көндә Мәрйәмде килтермәксе булып, Ҡаҙандан ҡайтты. Беҙгә ҡара ғанда, Лотфулла ағайҙың бындай кешелекһеҙлеге, сәскә кеүек матур ҡыҙҙы һыйыр кеүек итеп вәхши кешеләргә һатыуы ни ҡәҙәр аяныслы хәл булып күренһә лә, ул үҙе Аллаға шөкөр итеп: «Йән биргәнгә йүн бирә бит», — тип, маҡтанып ҡайтты! Мәрйәмде Ҡазандағы туғанда рына ҡунаҡҡа алып барасағын һөйләне. Мәрйәм быны ишетеү менән аптырап китте һәм унда, былай ҡунаҡ итерлек, туған-ҡәрҙәштәре юҡ икәнен әйтте. Быға ҡаршы Лотфулла ағай екереп: «Бында һине ашатып, эсереп тороуы бик еңел эш түгел. Мин әйткәс, ни өсөн ҡаршы тораһың? Яҡшы булһаң, атайың-әсәйең вафат булмаҫ ине!» — тип, ҡаты-ҡаты әйткәс, Мәрйәм сыҙай алмай, үкереп илап ебәрҙе.
Әсәһенең үлеүенә ун биш көн юҡ әле. Ә ул бына ниндәй һүҙҙәр ишетә башланы. Ул туҡтауһыҙ үкһеп-үкһеп илап, бер яҡ ситкә китеп ятты ла, уйға батты. Лотфулла ағайҙан башҡа тәрбиә итеүсе кеше һәм башҡаса өмөт тә булмағанлыҡтан, уны тыңламаҫҡа ла мөмкин түгел ине.
Иртән торғас, Лотфулла Ҡаҙанға китергә ат егә башланы һәм Мә рйәмгә кейенергә ҡушты. Мәрйәм, илай-илай, кейемдәрен кейенде.
Апаһының был хәлен күреп, Әсғәт тә ҡыҙғанды. Мәрйәм, илап, нисек булһа, санаға барып ултырҙы. Әгәр ҙә һеҙ шул урында Мәрйәм бисараны күрһәгеҙ, ошо шиғырҙарҙы әйтергә мәжбүр булыр инегеҙ: Йәш көйөнсә йәшең ағыр, етем бала, Бынан һуң инде һеҙҙе кем ҡыҙғана?
Һабаҡ уҡып рәхәт-рәхәт йөрөр ваҡыт, Урынығыҙ булды һеҙҙең утын сана.
Ҙур бәхеткә ирешергә сәбәп булған — Ғүмер бөтөп, вафат булды ата-ана.
Мәрйәмдең ҡара көнөн ҡарап торған Һәр бер нәмә хәл тел1 менән хайран ҡала.
Ваҡытһыҙ ваткан өсөн өмөттәрҙе, Сыҙай алмай эстә булған дәрт ҡуҙғала.
Ҡ айғынан һуң ҡайғы килеп бисараға, Батып барған һыуҙан алып утка һала.
Аслыҡ йыл һәм етемлек бәләһе булараҡ, Мәрйәм ғәзиз туғанынан айырылып, сараһыҙ, санаға ултырып китте. Әсғәт быны күргәс, сабый 1 Хәл тел менән — хәл теле менән, бөтә торошо менән.
174
Шулай итеп, Лотфулла Ҡазанда ҡыҙ алыусыны барып тапты. Ҡыҙ менән сауҙа итеүсе был кешеләр ҡыҙҙы күрергә теләнеләр. Әгәр күңел дәренә оҡшаһа, йөҙ утыҙ һумға алмаҡсы булдылар. Лотфулла, тиҙ көндә Мәрйәмде килтермәксе булып, Ҡаҙандан ҡайтты. Беҙгә ҡара ғанда, Лотфулла ағайҙың бындай кешелекһеҙлеге, сәскә кеүек матур ҡыҙҙы һыйыр кеүек итеп вәхши кешеләргә һатыуы ни ҡәҙәр аяныслы хәл булып күренһә лә, ул үҙе Аллаға шөкөр итеп: «Йән биргәнгә йүн бирә бит», — тип, маҡтанып ҡайтты! Мәрйәмде Ҡазандағы туғанда рына ҡунаҡҡа алып барасағын һөйләне. Мәрйәм быны ишетеү менән аптырап китте һәм унда, былай ҡунаҡ итерлек, туған-ҡәрҙәштәре юҡ икәнен әйтте. Быға ҡаршы Лотфулла ағай екереп: «Бында һине ашатып, эсереп тороуы бик еңел эш түгел. Мин әйткәс, ни өсөн ҡаршы тораһың? Яҡшы булһаң, атайың-әсәйең вафат булмаҫ ине!» — тип, ҡаты-ҡаты әйткәс, Мәрйәм сыҙай алмай, үкереп илап ебәрҙе.
Әсәһенең үлеүенә ун биш көн юҡ әле. Ә ул бына ниндәй һүҙҙәр ишетә башланы. Ул туҡтауһыҙ үкһеп-үкһеп илап, бер яҡ ситкә китеп ятты ла, уйға батты. Лотфулла ағайҙан башҡа тәрбиә итеүсе кеше һәм башҡаса өмөт тә булмағанлыҡтан, уны тыңламаҫҡа ла мөмкин түгел ине.
Иртән торғас, Лотфулла Ҡаҙанға китергә ат егә башланы һәм Мә рйәмгә кейенергә ҡушты. Мәрйәм, илай-илай, кейемдәрен кейенде.
Апаһының был хәлен күреп, Әсғәт тә ҡыҙғанды. Мәрйәм, илап, нисек булһа, санаға барып ултырҙы. Әгәр ҙә һеҙ шул урында Мәрйәм бисараны күрһәгеҙ, ошо шиғырҙарҙы әйтергә мәжбүр булыр инегеҙ: Йәш көйөнсә йәшең ағыр, етем бала, Бынан һуң инде һеҙҙе кем ҡыҙғана?
Һабаҡ уҡып рәхәт-рәхәт йөрөр ваҡыт, Урынығыҙ булды һеҙҙең утын сана.
Ҙур бәхеткә ирешергә сәбәп булған — Ғүмер бөтөп, вафат булды ата-ана.
Мәрйәмдең ҡара көнөн ҡарап торған Һәр бер нәмә хәл тел1 менән хайран ҡала.
Ваҡытһыҙ ваткан өсөн өмөттәрҙе, Сыҙай алмай эстә булған дәрт ҡуҙғала.
Ҡ айғынан һуң ҡайғы килеп бисараға, Батып барған һыуҙан алып утка һала.
Аслыҡ йыл һәм етемлек бәләһе булараҡ, Мәрйәм ғәзиз туғанынан айырылып, сараһыҙ, санаға ултырып китте. Әсғәт быны күргәс, сабый 1 Хәл тел менән — хәл теле менән, бөтә торошо менән.
174
