ине; беҙҙең ауылда, беҙҙең өйҙә булған нәмәләрҙең бөтәһе лә уға бәйләнгән, бөтәһе лә унан килә — быны бөтәһе лә шулай аңлай һәм тон ине.
Элек беҙҙә ике генә мәктән бар ине, ә хәҙер улар ундан артыҡ — быны Ленин эшләне. Элек халыҡ ас, яланғас йә шәне, ә хәҙер ул аяҡҡа баҫты, нығыны, бөтөнләй башҡаса тора башланы, — бының өсөн Лениндан башҡа кемгә рәх мәт әйтергә һуң? Ауылда кино барлыҡҡа килде. Уҡытыу сылар, врачтар һәм агрономдар крәҫтиәндәр менән әңгә мәләр уҙғара, уларға лекциялар уҡый: уҡыу өйөндә һәм Халыҡ йортонда халыҡ шығырым тулы була торғайны. Ауыл йылдам үҫә, тормош яҡтыраҡ һәм шатлыҡлыраҡ була барҙы. Уҡый белмәгәндәр уҡырға өйрәнә, грамотаға- өйрәнеп алған кеше артабан уҡыу тураһында уйлай. Бы ларҙың бөтәһе лә ҡайҙан киллде, был яңы тормошто беҙгә кем килтерҙе һуң? Халыҡта был һорауға бер генә яуап, бер генә ҡәҙерле һәм яҡты исем: Ленин.
һәм бына ул ҡапыл юҡ булды... Был аҡылға һыймай, бының менән килешеү мөмкин түгел ине.
Бөтә халыҡ бик ауыр һәм тәрән кисергән был ҡайғыны уртаҡлашыр өсөн, һәр көндө кис Анатолий Петровичҡа крәҫтиәндәр киләләр ине.
— Ниндәй кеше үлде бит!.. Ильичҡа йәшәргә лә йә шәргә, йөҙ йәшкә тиклем йәшәргә кәрәк ине, ә ул үл де... — ти Степан Корец ҡарт.
Бер нисә көндән һуң Осиновый Гайға беҙҙең ауылдың элекке көтөүсеһе, эшсе Степан Забабурин ҡайтып төштө. Ул беҙгә Владимир Ильичтың табуты янына илдең бөтә яғынан халыҡтың нисек ағылыуы тураһында һөйләне.
— һыуыҡ, тының туңып бара, — тип һөйләне ул, — тышта төн, ә халыҡ ағыла ла ағыла, осо-ҡырыйы күрен мәй. һуңғы тапҡыр күрһендәр өсөн, балаларын да алып килгәндәр.
— Ә бына беҙ уны күрә алмабыҙ, Зоюшка ла күрә ал маҫ, — тине Анатолий Петрович ҡайғылы төҫ менән.
Беҙ ул саҡта әле Кремлдең мәңгелек стенаһы янында мавзолей төҙөләсәген һәм, күп йылдар үткәндән һуң, Иль- ичты барып күрергә мөмкин буласағын белмәй инек.
У ды м Анатолий Петрович, өҫтәл янында ултырғанда, Зояны алдына ултыртырға ярата торғайны. Төшкө ашты аша ғанда, Анатолий Петрович ғәҙәттә уҡый, ә Зоя, уның тү 14
Элек беҙҙә ике генә мәктән бар ине, ә хәҙер улар ундан артыҡ — быны Ленин эшләне. Элек халыҡ ас, яланғас йә шәне, ә хәҙер ул аяҡҡа баҫты, нығыны, бөтөнләй башҡаса тора башланы, — бының өсөн Лениндан башҡа кемгә рәх мәт әйтергә һуң? Ауылда кино барлыҡҡа килде. Уҡытыу сылар, врачтар һәм агрономдар крәҫтиәндәр менән әңгә мәләр уҙғара, уларға лекциялар уҡый: уҡыу өйөндә һәм Халыҡ йортонда халыҡ шығырым тулы була торғайны. Ауыл йылдам үҫә, тормош яҡтыраҡ һәм шатлыҡлыраҡ була барҙы. Уҡый белмәгәндәр уҡырға өйрәнә, грамотаға- өйрәнеп алған кеше артабан уҡыу тураһында уйлай. Бы ларҙың бөтәһе лә ҡайҙан киллде, был яңы тормошто беҙгә кем килтерҙе һуң? Халыҡта был һорауға бер генә яуап, бер генә ҡәҙерле һәм яҡты исем: Ленин.
һәм бына ул ҡапыл юҡ булды... Был аҡылға һыймай, бының менән килешеү мөмкин түгел ине.
Бөтә халыҡ бик ауыр һәм тәрән кисергән был ҡайғыны уртаҡлашыр өсөн, һәр көндө кис Анатолий Петровичҡа крәҫтиәндәр киләләр ине.
— Ниндәй кеше үлде бит!.. Ильичҡа йәшәргә лә йә шәргә, йөҙ йәшкә тиклем йәшәргә кәрәк ине, ә ул үл де... — ти Степан Корец ҡарт.
Бер нисә көндән һуң Осиновый Гайға беҙҙең ауылдың элекке көтөүсеһе, эшсе Степан Забабурин ҡайтып төштө. Ул беҙгә Владимир Ильичтың табуты янына илдең бөтә яғынан халыҡтың нисек ағылыуы тураһында һөйләне.
— һыуыҡ, тының туңып бара, — тип һөйләне ул, — тышта төн, ә халыҡ ағыла ла ағыла, осо-ҡырыйы күрен мәй. һуңғы тапҡыр күрһендәр өсөн, балаларын да алып килгәндәр.
— Ә бына беҙ уны күрә алмабыҙ, Зоюшка ла күрә ал маҫ, — тине Анатолий Петрович ҡайғылы төҫ менән.
Беҙ ул саҡта әле Кремлдең мәңгелек стенаһы янында мавзолей төҙөләсәген һәм, күп йылдар үткәндән һуң, Иль- ичты барып күрергә мөмкин буласағын белмәй инек.
У ды м Анатолий Петрович, өҫтәл янында ултырғанда, Зояны алдына ултыртырға ярата торғайны. Төшкө ашты аша ғанда, Анатолий Петрович ғәҙәттә уҡый, ә Зоя, уның тү 14
