йөрөйҙәр»41. Шунан сығып ул, был хәрефтәрҙе, йәғни 1 ,»t<j хәрефтәрен, айырым алғанда көнбайыш телдәрендәге шикелле тулы мәғәнәле һуҙынҡы хәрефтәр, тип иҫәпләп булмағанлығын әйтә. Дөрөҫ фекер, әлбиттә.
Хәбибулла Әхтәмов 35 хәреф ала, ул Мөхәмәтсәлим Өмөт баев хәрефтәренә яңынан ике хәреф — (п, в) хәрефтә рен — өҫтәй42.
Хөсәин Маҡаев J ‘j (в, ж) хәрефтәрен индермәйенсә 33 хә реф ала43. Сәләх Камал 36 хәреф44, Ямалетдин Вәлиди 27 хәреф ала45. Сәләх Камал төрки телдә өс төрлө каф барлығын әйтә: кэф ғәрәби (к), кэф фарси f (г), һаңрау кэф З' (ң). Ул ваҡыттағы күп кенә дәреслектәрҙә был хәрефтәр шулай аталып йөрөй. Беҙ бында уҡытыусы Фатих Садиковтың «Яҙыу ҡағиҙәләре»46 тигән дәреслегенә айырым туҡталып китмәксе булабыҙ. Был дәреслек 1907 йылда уҡытыусылар йәмғиәте тарафынан ҡара лып, ҡабул ителеп сыға һәм, Ғ. Ибраһимовтың тел дәреслектәре сыҡҡанға тиклем, Башҡортостан мәктәптәрендә лә берҙән-бер дөрөҫ яҙырға өйрәтеүсе дәреслек булып ҡулланып йөрөтөлә.
Был китап дүрт бүлектән тора. Беренсе бүлектә яҙыу яҙғанда, ғөмүмән, риғәйә ҡылынырға тейеш булған ҡағиҙә ләр, тәртиптәр тураһында һүҙ бара: яҙғанда ҡәләмде нисек тоторға, нисек ултырырға, матур яҙырға, хәрефтәрҙе бер төрлө ҡалынлыҡта тигеҙ яҙырға, иғтибар менән яҙырға, һөйләм уртаһында һәм аҙағында тыныш билдәләрен дөрөҫ ҡуйыуға иғтибар итергә һ. б. әйтелә. Икенсе бүлектә төрки һүҙҙәрҙе яҙыуҙа риғәйә ителергә тейеш булған ҡағиҙәләр бирелә.
Ғәрәп алфавитындағы хәрефтәргә яңынан 6 хәреф ( — п, ч, г, ц,ж ,в) өҫтәлеп, бөтәһе 34 хәреф алына. Был 34 хәрефтән * (Я>х> ике ҡалын з, ғ, ҙ) хәреф 41 Өмөтбаев М. Татар нәхүсенең мохтасары. Ҡазан, 1901. 3-сө бит.
42 Өмөтбаев М. Татар нәхүсенең мохтасары. Ҡазан, 1901. 3-сө, 4-се биттәр.
43 Әхтәмов X. Кагыйдә китабы. Казан, 1908. Хөсәин Мапсаев. Мохтасар яңы сарыф төрки. Казан, 1912.
44 Салах Камал. Мохтасар имла мөгаллиме. Казан, 1915.
45 Вәлиди Я. Татар теленең имла һәм сарыф-нәхү кагыйдәләре. Казан, 1915.
46 Садыйков Мөгаллим Фатих. Язу кагыйдәләре. Казан, 1908.
43
Хәбибулла Әхтәмов 35 хәреф ала, ул Мөхәмәтсәлим Өмөт баев хәрефтәренә яңынан ике хәреф — (п, в) хәрефтә рен — өҫтәй42.
Хөсәин Маҡаев J ‘j (в, ж) хәрефтәрен индермәйенсә 33 хә реф ала43. Сәләх Камал 36 хәреф44, Ямалетдин Вәлиди 27 хәреф ала45. Сәләх Камал төрки телдә өс төрлө каф барлығын әйтә: кэф ғәрәби (к), кэф фарси f (г), һаңрау кэф З' (ң). Ул ваҡыттағы күп кенә дәреслектәрҙә был хәрефтәр шулай аталып йөрөй. Беҙ бында уҡытыусы Фатих Садиковтың «Яҙыу ҡағиҙәләре»46 тигән дәреслегенә айырым туҡталып китмәксе булабыҙ. Был дәреслек 1907 йылда уҡытыусылар йәмғиәте тарафынан ҡара лып, ҡабул ителеп сыға һәм, Ғ. Ибраһимовтың тел дәреслектәре сыҡҡанға тиклем, Башҡортостан мәктәптәрендә лә берҙән-бер дөрөҫ яҙырға өйрәтеүсе дәреслек булып ҡулланып йөрөтөлә.
Был китап дүрт бүлектән тора. Беренсе бүлектә яҙыу яҙғанда, ғөмүмән, риғәйә ҡылынырға тейеш булған ҡағиҙә ләр, тәртиптәр тураһында һүҙ бара: яҙғанда ҡәләмде нисек тоторға, нисек ултырырға, матур яҙырға, хәрефтәрҙе бер төрлө ҡалынлыҡта тигеҙ яҙырға, иғтибар менән яҙырға, һөйләм уртаһында һәм аҙағында тыныш билдәләрен дөрөҫ ҡуйыуға иғтибар итергә һ. б. әйтелә. Икенсе бүлектә төрки һүҙҙәрҙе яҙыуҙа риғәйә ителергә тейеш булған ҡағиҙәләр бирелә.
Ғәрәп алфавитындағы хәрефтәргә яңынан 6 хәреф ( — п, ч, г, ц,ж ,в) өҫтәлеп, бөтәһе 34 хәреф алына. Был 34 хәрефтән * (Я>х> ике ҡалын з, ғ, ҙ) хәреф 41 Өмөтбаев М. Татар нәхүсенең мохтасары. Ҡазан, 1901. 3-сө бит.
42 Өмөтбаев М. Татар нәхүсенең мохтасары. Ҡазан, 1901. 3-сө, 4-се биттәр.
43 Әхтәмов X. Кагыйдә китабы. Казан, 1908. Хөсәин Мапсаев. Мохтасар яңы сарыф төрки. Казан, 1912.
44 Салах Камал. Мохтасар имла мөгаллиме. Казан, 1915.
45 Вәлиди Я. Татар теленең имла һәм сарыф-нәхү кагыйдәләре. Казан, 1915.
46 Садыйков Мөгаллим Фатих. Язу кагыйдәләре. Казан, 1908.
43
